De klok verzetten: invloed op je bioritme (en dat van je kinderen)

Twee keer per jaar verzetten we massaal de klok. Iets dat direct invloed heeft op je bioritme en dat van je kinderen. De overgang naar winter- of zomertijd mag dan klein lijken, maar voor veel mensen – en vooral voor kinderen – kan zo’n uurtje verschil in slaap en waakzaamheid aardig wat ontregeling veroorzaken. Wat gebeurt er precies met je bioritme als de klok verspringt? En hoe kun je jezelf en je kinderen helpen om soepel over te schakelen? Je leest ’t in dit artikel!

Hoe is 2025 voor jou?✨ Ontdek het nieuwste boek van spiritueel uitgeverij AnkhHermes: Antwoorden uit het Universum.

Zaterdag 26 oktober 2024 is het weer zover: de klok gaat een uur achteruit. We schakelen over op wintertijd. Dit betekent een ‘extra uurtje slaap’, maar ook een aanpassing voor je bioritme en dat van je kinderen.

Wat doet de klok verzetten met je bioritme?

Ons bioritme is als een innerlijke klok die regelt wanneer je wakker wordt, eet of in slaap valt. Deze natuurlijke klok reageert sterk op licht en donker. Als de klok verschuift, zoals bij de overgang naar wintertijd, raakt je lichaam tijdelijk uit balans. Die ene extra donkere ochtend of vroege schemering is niet zomaar iets om even aan te wennen; je lichaam moet schakelen en opnieuw het juiste ritme vinden. Hormonen zoals melatonine, die je slaap regelt, worden anders afgegeven. Het resultaat? Je valt mogelijk moeilijker in slaap, voelt je net wat minder uitgerust, en hebt vaker last van stemmingswisselingen. Bij kinderen zie je dit effect vaak nog sterker: ze raken prikkelbaar, slapen soms slecht en hebben overdag moeite met concentreren.

Klok verzetten: wat merk je aan kinderen?

Bij kinderen is het effect van de klok verzetten meestal direct merkbaar. Ze raken eerder uit hun ritme en kunnen moeite hebben om ’s avonds in slaap te komen of vroeg wakker worden. Peuters en kleuters, die nog niet goed begrijpen waarom bedtijd ineens anders is, reageren vaak door prikkelbaar te worden of minder goed te eten. Het interne ritme van kinderen is gevoelig en hun lichaam heeft vaak wat extra tijd nodig om te wennen aan het nieuwe schema.

Schoolgaande kinderen kunnen ’s ochtends moeilijker uit bed komen, zijn soms vermoeider en vinden het lastig om hun concentratie de hele dag vast te houden. Een uur tijdsverschil lijkt misschien weinig, maar het heeft meer effect op jonge kinderen dan je zou denken. Het kan dagen, soms zelfs een week, duren voordat ze weer helemaal in hun ritme zitten.

Hoe pas je je bioritme en dat van je kinderen aan?

Gelukkig kun je met enkele simpele aanpassingen de overgang naar de nieuwe tijd vergemakkelijken. Hier zijn enkele tips die jou en je kinderen helpen om soepel over te schakelen.

• Begin een paar dagen eerder
  • Bereid je kinderen (en jezelf) voor door het slaapritme al een paar dagen voor de klokverzetting aan te passen. Ga bijvoorbeeld elke dag vijftien minuten eerder of later naar bed, afhankelijk van de tijd die verandert. Zo is de overstap minder groot op de dag zelf.
• Pas het avondritueel aan
  • Een vast slaapritueel is belangrijk voor kinderen. Door het bedtijdritueel met kleine stappen te verschuiven, kan je kind makkelijker wennen aan het nieuwe ritme. Denk aan een vast patroon van tanden poetsen, een boekje lezen en knuffelen. Dit geeft hun lichaam het signaal dat het tijd is om te gaan slapen, ongeacht het precieze tijdstip.
• Licht en donker gebruiken
  • Maak optimaal gebruik van licht. Blootstelling aan daglicht, vooral in de ochtend, helpt het lichaam om zich aan te passen. Laat je kinderen ’s ochtends lekker buiten spelen als dat mogelijk is. In de avond kun je lichten dimmen en blauw licht van schermen vermijden, zodat hun lichaam in slaapmodus komt.
• Consistentie is key
  • Houd zoveel mogelijk dezelfde tijden aan voor opstaan, eten en slapen, zelfs in het weekend. Door een vaste routine aan te houden, raakt het lichaam sneller gewend aan het nieuwe ritme. Dit helpt niet alleen je kinderen, maar ook jezelf.
• Creëer een rustige omgeving
  • Een rustige, donkere slaapkamer zonder schermen of harde geluiden bevordert een betere nachtrust. Zorg dat de ruimte waar je kind slaapt uitnodigt tot rust, zodat de overgang naar de nieuwe tijd makkelijker verloopt.

Hoe snel past je lichaam zich aan?

Het verschilt per persoon, maar de meeste volwassenen en kinderen wennen binnen een paar dagen tot een week aan de nieuwe tijd. Toch zijn sommige mensen van nature gevoeliger voor deze veranderingen, vooral jonge kinderen en mensen met een vast slaap-waakritme. Het helpt om in die eerste dagen wat extra geduld te hebben en goed naar je lichaam te luisteren.

Bij kinderen kan de aanpassingstijd soms wat langer duren, zeker als ze al gevoelig zijn voor slaapschommelingen. Het kan voorkomen dat ze tijdelijk prikkelbaarder zijn of moeite hebben met concentratie op school. Geef ze de tijd om te wennen en houd de dagelijkse routine zo constant mogelijk.

Extra tips voor een goede nachtrust na de klokverzetting

• Beweeg voldoende
  • Overdag bewegen helpt het lichaam om ’s avonds beter te ontspannen. Een wandeling na schooltijd kan bijdragen aan een goede nachtrust.
• Eet gezond en op vaste tijden
  • Voeding heeft invloed op het bioritme. Eet op vaste tijden en vermijd zware maaltijden vlak voor het slapen gaan. Dit helpt je lichaam om het nieuwe ritme sneller op te pakken.
• Beperk cafeïne en suiker
  • Suiker en cafeïne kunnen het slaapritme van zowel volwassenen als kinderen verstoren. Probeer dit in de avonduren te vermijden, zodat het lichaam de kans krijgt om rustig in slaapstand te gaan.

Slaap lekker!